بروزرسانی: 23 تیر 1404
وکیل کیست؟ و به چه کسی وکیل پایه یک دادگستری گفته می شود؟
آن دسته از وکلایی که از کانون وکلای دادگستری پروانه اخذ می کنند ابتدا به صورت ۲ سال کار آموزی دوره را طی می کنند و می توانند زیر نظر وکیل سرپرست نسبت به دفاع از حقوق موکل اقدام کنند و پس از طی ۲ سال و همچنین تایید صلاحیت علمی و گزینش های مربوطه موفق به اخذ پروانه وکالت پایه یک شوند. وکالت عقدی جایز است که به موجب آن یکی از طرفین طرف دیگر را برای انجام امری نایب خود می نماید. در راستای وکالت تسخیری، وکالت معاضدتی یا انتخابی قرار میگیرد اما برخلاف وکالت تسخیری، این نوع وکالت در امور مدنی (مانند انحصار وراثت و تقسیم ارث، نکاح و طلاق) و برای خواهان دعوا کاربرد دارد. به این صورت که دادگاه شرایط خواهان را بررسی می کند و اگر واقعا شخص توانایی پرداخت حق الوکاله نداشته باشد، وی را به کانون وکلا معرفی میکند. وکیل معاضدتی مکلف است با موکل قرارداد حق الوکاله تنظیم کند و نسخه ای از آن را برای واحد معاضدت قضایی واقع در کانون وکلا ارسال کند و در صورت اتمام دعوا و حاکم شدن موکل یا اخذ محکوم به، باید یک پنجم حق الوکاله را وصول و به صندوق کانون پرداخت کند مگر اینکه بتواند ثابت کند که دریافت حق الوکاله قانونا ممکن نیست .
بر اساس اصل 35 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران طرفین دعوا در تمام دادگاه ها از حق داشتن وکیل برخوردارند و اگر توانایی انتخاب وکیل را نداشته باشند بایستی شرایط و امکانات انتخاب برای آنها مهیا شود. این نوع از وکالت در مواردی به کار می رود که شخصی، وکیل خود را انتخاب و با انعقاد قرارداد وکالت از او می خواهد وکالت او را برای دفاع از حقش در مراجع قضایی بر عهده بگیرد. همان طور که پیش تر به آن اشاره شد وکیل، نماینده یا جانشین کسی است که از سوی شخصی دیگر اعم از حقوقی یا حقیقی به موجب عقد وکالت برای انجام کاری مأمور شود. از سوی دیگر در اصل ۳۵ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران آمده است که در همه دادگاه ها، طرفین دعوا حق دارند برای خود وکیل انتخاب کنند و اگر توانایی انتخاب وکیل را نداشته باشند باید برای آن ها امکانات تعیین وکیل فراهم شود. یکی از انواع وکلایی که در کشورمان ایران در حال فعالیت هستند، وکیل تسخیری است.
- موید این حقیقت قانونی، سیاستهای کلی نظام در امور قضایی است که وکالت را در زیرمجموعه امور قضایی آورده است و در قانون اساسی نیز در فصل سوم یعنی فصل حقوق ملت ذکر شده است و از اصل چهل و چهار مستثنی است.
- شرح چگونگی تشکیل دفاتر اسناد رسمی در قانون آمده و قوانین و آیین نامه های مربوط به آن نیز تعیین گردیده است که برای اطلاع بیشتر می توان به قانون ثبت اسناد و سازمان ثبت کشور مراجعه کرد.
- 7- وكلای دادگستریپيش از آغاز هر اقدامی و حتی قبل از انعقاد قرارداد وكالت و تنظيم وكالتنامه ، درباره گفت و گو با طرف دعوی و امكان حل و فصل اختلاف يا طرح ادعا خارج از مراجع قضاي اقدامات لازم را انجام می دهند.
- در مواردی که اشخاص برای دفاع از حقوق خود در دعاوی حقوقی نیاز به وکالت داشته باشند ولی توان مالی انتخاب وکیل را نداشته باشند با تشخیص اداره معاضدت مرکز وکلای قوه قضاییه و کانون وکلای دادگستری، وکیلی به صورت رایگان دفاع از حقوق شخص مُعسِر را برعهده می گیرد.
- به وکلایی که اجازه دارند در خصوص دعاوی کیفری ورود کنند، وکیل کیفری گفته می شود.
هر گونه سندی درباره املاک و زمین و ساختمان که در اداره ثبت یا دفتر اسناد رسمی تنظیم نشده باشد سند عادی است. باید گفته شود که سندی هم که در اداره ثبت یا دفتر اسناد رسمی تنظیم می گردد باید شرایط گفته شده در قانون را دارا باشد و گرنه آن سند عادی است. در اسنادی که در اداره ثبت یا دفتر اسناد رسمی تنظیم نشده باشد هر چند در گوشه، گوشه آن نوشته شود که رسمی است، آن سند رسمی نخواهد شد مگر اینکه تشریفات قانونی آن انجام گردیده و در یکی از این دو مرجع ثبت شده و در دفاتر املاک نیز منعکس و بازتاب گردد.
مستروکیل در راستای افزایش دانش حقوقی و قضایی مردم ایران زمین راه اندازی شده است و همچنین دسترسی به وکیل را ساده تر میکند. در حالتی که قصد شکایت کردن دارید، اهمیت طرح درست دعوی بسیار زیاد است و در صورت داشتن یک وکیل کیفریِ خوب، از همان ابتدای شروع روند قضایی، امور مربوطه از جمله طرح دعوی، جمع آوری اسناد و مدارک و همچنین تنظیم شکوائیه به نحو بسیار مطلوبتری انجام خواهد شد. در دنیای امروز، هر کسی ممکن است در برهه ای از زمان، به هر دلیلی درگیر مسائل و مشکلات کیفری شود و با توجه به اینکه این مشکلات به صورت مستقیم با جان و مال و آبرو و حیثیت افراد در ارتباط است، لازم است بدانیم که در صورت درگیر شدن با چنین مشکلاتی بهتر است به وکیل کیفری مراجعه کنیم.
وکیل پایه یک دادگستری کیست؟
به طور کلی اگر بخواهیم بررسی کنیم، اگر دو نفر با یکدیگر قراردادیرا بر سر موضوعی امضا کنند، درواقع انگار که شخصی، شخص دیگر را وکیل خود قرار داده است. اما وکیل تحت عنوان کسی که کار وکالت انجام می دهد، به دانش آموخته رشته حقوق می گویند، که در آزمون های کانون وکلا و یا قوه قضائیه شرکت کرده و دوره های مختلف کارآموزی را گذرانده و بعد مشغول به کار وکالت می شود. خیلی از افراد فکر میکنند، کار و تخصص وکلا به دفاع کردن از دیگران در دادگاه محدود می شود. هرچند این باور اشتباه نیست، اما باید به این امر توجه کرد که وکلا برای رسیدن به این جایگاه مدت زمان زیادی تحصیل کرده، و وقت زیادی جهت گذراندن دوره های کارآموزی صرف کرده اند. یک وکیل به دلیل داشتن تخصص و علم حقوقی بالا نسبت به ديگر افرادی که در رشته حقوق درس خوانده اند، مانند مشاورین حقوقی، اختیارات قانونی ویژه ای پیدا می کنند.
چنانچه تقاضای انتخاب وکیل معاضدتی رد شود متقاضی می تواند ظرف ده روز این تصمیم به هیئت مدیره کانون شکایت کند.رای این هیئت در خصوص رد یا پذیرش درخواست قطعی است. البته در جرایمی که مجازات آن ها حسب مورد اعدام یا قصاص نفس یا سنگسارو یا حبس ابد است چنانچه متهم شخصاً وکیل معرفی نکند دادگاه مکلف است برای او وکیل تسخیری تعیین نماید حتی اگر شخص متهم چنین درخواستی را به عمل نیاورد. اگر دادگاه تشخیص دهد که متهم قادر به انتخاب وکیل نیست با استفاده از بودجه دادگستری برای متهم وکیل تعیین می کند. چنین استفاده نمود که گویا دیگر پروانه ی وکالت اتفاقی نباید صادر گردد، درصورتی که قانون و آیین نامه ی مزبور فقط ناظر به مقررات صدور پروانه ی اشتغال به وکالت است و شامل جواز وکالت اتفاقی که اشتغال محسوب نمی شود و برای مدت و موارد خاصی می باشد نیست. زیرا مشارالیه ظاهراً از حصر موارد صدور پروانه ی وکالت به آنچه در قانون استقلال کانون وکلا و آیین نامه ذکر شده است. طبق قانون استقلال وکلا و آیین نامه ی مربوطه پروانه ی وکالت اتفاقی ممنوع می باشد که غیرموجه بودن آن ناشی از سوء استنباط از قانون و آیین نامه ذکر شده است.
به همین دلیل پرداختن به این سوال که به چه کسانی وکیل گفته می شود و نکات مهم در انتخاب وکیل کدامند ، مهم و ضروری است . در مواردی به کار می رود که شخصی، وکیل خود را انتخاب و با انعقاد قرارداد وکالت از او می خواهد وکالت او را برای دفاع از حقش در مراجع قضایی بر عهده بگیرد. البته در ایران و عموم کشورها تصدی شغل وکالت دادگستری علاوه بر لزوم دارا بودن تحصیلات مرتبط دانشگاهی، مستلزم اخذ مجوزهای لازم و گذرانیدن دوره های کارآموزی در کانون های وکلا است. وکالت یک نوع عقد از عقود است که بین موکل و وکیل، بسته می شود و به جای موکل، کار مورد وکالت را انجام می دهد مثلاً زید به عمر وکالت می دهد به این که زمینی برای او بخرد، زید موکل است و عمر وکیل. این عمر به نیابت از زید کار را انجام می دهد؛ و موکل محدوده ای را که برای عمر مشخص کرده، وکیل حق تجاوز و تعدی از آن را ندارد. مثلاً موکل گفته این خانه مرا بفروش به دویست تومان عمر حق ندارد به کمتر از دویست تومان بفروشد.
با بستن قرارداد وکالت، وکیل و موکل در مقابل هم حق و تکلیف یافته، روابط حقوقی، وظایف و مسئولیت های دو طرفه ای را دارا می باشند. وکیل دادگاه باید پایبند به شرافت ، اخلاق ، وجدان و تعهد کاری باشد و به این لحاظ پاسخگوی موکل خود باشد ؛ حتی وکیل معاضدتی که در موارد عدم بضاعت مالی موکل از طرف دادگاه برای وی تعیین می شود . به طور کلی ، هر شخصی که با دیگری قرارداد وکالت امضا کرده باشد ، می تواند تحت عنوان مفهوم وکیل شناسایی شود ؛ به عنوان مثال اگر مردی به همسر خود وکالت در طلاق داده باشد تا هر زمان بخواهد خود را از طرف شوهر مطلقه کند ، این امر سبب می شود که زن وکیل مرد شود ؛ منتها فقط در موضوع طلاق . در همه دادگاه ها، طرفین دعوا حق دارند برای خود وکیل انتخاب کنند و اگر توانایی انتخاب وکیل را نداشته باشند باید برای آن ها امکانات تعیین وکیل فراهم شود. اگر از شما شکایت کیفری شده باشد و یا اینکه شاکی هستید و قصد دارید تا دعوای کیفری خود را در دادگاه مطرح کنید، در هر دو حالت می توانید از مشاوره و همراهیِ یک وکیل کیفری بهره مند شوید زیرا در هر دو حالت، پیگیریِ دعوای کیفری چالش های خاص خود را دارد و یک وکیل خوب می تواند این چالش ها را به نحو بسیار کارآمدتری مدیریت کند.
لزوم داشتن وکیل در روند رسیدگی به دعاوی
به استناد بند (ه) ماده ی ۳ قانون وصول برخی از درآمدهای دولت و مصرف آن در موارد معین مصوب ۷۳ برای صدور پروانه ی وکالت اتفاقی در هر مورد باید مبلغ ده هزار ریال تمبر الصاق و ابطال گردد. وکالت تعیینی که به آن وکالت قراردادی نیز گفته می شود، به وکالتی اطلاق می شود که هر یک از اصحاب دعوا برای دفاع و اقامه ی دعوا و تعقیب آن به وکیل دادگستری اعطا می کنند. مشاور حقوقی کسی است که به واسطه ی دانش خود نسبت به قوانین،اصول و خدمات حقوقی می تواند به شرکت ها و افراد در زمینه های حقوقی مانند امور قراردادها، حل اختلافات و دعاوی مشاوره دهد. امروزه موسسات حقوقی از وکلای بسیاری بهره می برند که معمولا هر وکیل در موضوع تخصصی خودی یکی از بهترین وکلا می باشد. حال سوالی که ممکن است در این زمینه به ذهن خطور کند این باشد که اساسا این دو عنوان چه تفاوتی با یکدیگر دارند؟ پیش از پاسخ به این سوال لازم به ذکر است که وکیل پایه یک و پایه دو دادگستری هردو این اجازه را دارند که در زمینه انجام وکالت در امور حقوقی فعالیت نمایند ولی در بعضی امور با یکدیگر تفاوت دارند. به عبارت دیگر، در یک قرارداد وکالت که می تواند از نوع کاری و یا وکالت دعاوی باشد، به فردی که صاحب حق و یا صاحب اختیار است، موکل گفته می شود.
وکیل کیست و موضوعاتی که درباره عقد وکالت باید بدانید
لذا افرادی که تمایل دارند شخص دیگری فرایند رسیدگی به پرونده ی آنها را پیگیری کند یا می خواهند به طریق بهتری حق موردنظر خود را مطالبه کنند، به وکلای دادگستری متخصص مراجعه می کنند. طرح دعوا در مراجع قضایی یا دفاع در برابر دعوای مطرح شده ،مستلزم داشتن دانش حقوقی و آشنایی با قوانین و مقررات موجود در کشور میباشد که این قوانین و مقررات دارای جزئیات و نکات بخصوص و ریزی هستند که عدم آگاهی نسبت به هر یک از آنها ممکن است آثار جبران ناپذیری را در پی داشته باشد و منجر به عدم گرفتن حق فردی که استحقاق آن را داشته است ،بشود. هنگامی که بسیجیان یا افراد ایثارگر با مشکلات حقوقی مواجه شوند، وکلای قضائی که در قانون سپاه از دفتر حمایت قضایی پروانه دریافت نموده اند به عنوان وکیل ایثارگران یا بسیجیان در محاکم قضایی حاضر شده و خود را با نام وکیل حمایتی معرفی می نمایند.