وکیل دادگستری میتواند اختیارات نماینده حقوقی کاری یا اداری را داشته باشد، اما نماینده حقوقی اداری نمی‌تواند همانند او به محاکم قضایی و دادگاه‌ها مراجعه نماید. همچنین وکلا به دو نوع پایه یک و دو یا کارآموز وکالت تقسیم می‌شوند که تفاوت چندانی با یکدیگر نداشته و این تمایز بیشتر مربوط به حوزه اختیارات در جرائم کیفری و سابقه کاری می‌باشد. وکیل فردی است که به موجب یک سند اعم از یک نامه اداری، وکالتنامه اسناد رسمی یا وکالتنامه دادگستری و یا حتی سخن شفاهی (به شرط اثبات) از طرف فردی دیگر واجد اختیارات و وظایفی می‌گردد و در حدود تعیین شده در سند ذکر شده میتواند به جای موکل خود عملی را انجام دهد. به طور مثال در وکالت فروش، نماینده حقوقی از طرف موکل اجازه می‌یابد که مال مشخص شده در وکالتنامه را بفروشد و در صورت وجود اختیار ثمن معامله یا همان مبلغ مال فروخته شده را دریافت نماید و یا در وکالت طلاق، زن از طرف شوهر خود وکیل می‌گردد تا خود را مطلقه نماید.
با اینکه موضع قانون وکالت درمورد اینکه نمی توان هیچ نوع وکیلی را اعم از رسمی و اتفاقی، بدون داشتن پروانه ی وکالت پذیرفت، روشن است و حتی در ماده ی ۲ قانون مزبور به اقارب و بستگان شخصی اجازه ی وکالت اتفاقی داده شده است که ظاهراً نیاز به وجود پروانه دارد و در موضوع آن از این لحاظ فرقی بین وکالت برای بستگان و غیر آن نیست. در صورتی که متقاضی از تمامی شرایط فوق برخوردار باشد، نیاز به صدور مجوز خواهد داشت. برای انجام این کار متقاضی باید درخواست خود را به طور کتبی به کانون وکلای دادگستری تحویل دهد.
و در صورتی که موکل امضاء، مهر یا اثر انگشت خود را انکار نماید، دادگاه به این موضوع نیز رسیدگی خواهد نمود. زیرا وکلایی که در شاخه های خاصی کاملا تخصصی فعالیت دارند، نسبت به آیین نامه ها، بخش نامه ها، مقررات و قوانین تسلط کامل داشته و نسبت به وکلایی که در همه امور فعالیت دارند در موفقیت پرونده برای موکل شانس بیشتری ایجاد می کنند. وکیل سازمانی را تحت دو عنوان وکالت اشخاص حقوقی حقوق عمومی و وکالت اشخاص حقوقی حقوق خصوصی مورد بررسی قرار میدهیم. درمورد استفاده از وکیل، وظیفه ی تشخیص به عهده ی شعبه ی معاضدت قضایی کانون وکلا گذاشته شده است.
- شکایت از پزشک در مواردی که پزشک در اثر سهل‌انگاری یا تعمد باعث ایجاد آسیب جسمی یا روحی و ایجاد و یا ایجاد دیگر مشکلات در بیمار میشود قابل‌انجام و پیگیری است.
- این شخص در دادگاه‌های حقوقی، دادگاه خانواده، شورای حل اختلاف و غیره در زمینه امور مدنی که مرتبط با قوانین حقوقی اعم از قانون مدنی، قانون آیین دادرسی مدنی، قانون تجارت، قانون حمایت خانواده، قانون امور حسبی و … است، ورود خواهد کرد.
- حرفه وکالت از آثار مترتبه بر تجارت، پیروی نمی‌کند و بدین جهت، وکالت را نمی‌توان یک کسب و کار تلقی کرد.
- وکیل معاضدتی باید از جریان کار پرونده و روند رسیدگی ،شعبه قضائی کانون را مطلع سازد.
بالاخره با فراز و فرودهایی که در امور وکالت در سال‌های ۱۲۹۶ ،۱۳۰۰ ، ۱۳۰۵، ۱۳۰۶ و ۱۳۰۹ خورشیدی بوجود آمد، کانون وکلای دادگستری تحت نظر وزارت عدلیه تشکیل گردید و قانون وکالت در سال ۱۳۱۵ به تصویب رسید. این قانون کماکان پابرجاست و هم اینک وکلای دادگستری تحت نظارت کانون وکلاء، دارای کانون‌هایی در بیشتر مراکز استان‌های کشور می‌باشند که به نام «کانون وکلای دادگستری» نامیده میشود و این کانون‌ها با داشتن سازمانی مستقل از قوه‌ی قضائیه، مطابق قوانین، اقدامات وکالتی و نظارت بر امور وکالت و وکلاء را به انجام می‌رسانند. همانطور که گفته شد افرادی که فارغ التحصیل رشته حقوق و مبانی فقه و حقوق اسلامی هستند برای ورود به دوره کارآموزی نیاز به شرکت در آزمون وکلا که تحت نظارت کانون وکلای ایران برگزار می شود، است. پس از گذراندن این دوره به عنوان وکیل پایه یک دادگستری شناخته می شود و به صورت حرفه ای تر از سایر وکلا به فعالیت حقوقی خود ادامه می دهند. برای شناساندن وکیل پایه یک دادگستری لازم است تا برخی از مفاهیم مشابه را در ذیل متن توضیح دهیم.
ابطال پروانه کارآموزی وکالت
وکالت و مشاوره حقوقی امور خانواده(مشاوره حقوقی ،مشاوره حقوقی ملکی و ….) خدماتی ویژه ای را ارائه می نماید. چون هنگامی که شخصی می خواهد ملکی ( خانه، زمین یا باغ ) را خریداری کند، پیش از تنظیم سند از اداره ثبت اسناد و املاک که سوابق کلیه املاک ثبت شده کشور را نگهداری می کند، استعلام می گردد و خواسته می شود که سابقه ملک را به همراه نام مالک ومشخصات ملک واینکه آیا در بازداشت هست یا نه ؟ به دفتر اسناد رسمی اعلام کند. چنانچه شخصی مدعی مالکیت بود و ملک هم در دفتر املاک به نام وی ثبت شده بود و در بازداشت هم نبود، اداره ثبت اسناد و املاک پاسخ را به دفتر اسناد رسمی می فرستد و سند رسمی بر اساس آن به نام خریدار نوشته می شود.
وکیل کیست؟ و وکیل دادگستری چه کسی است؟
کسانی که در یکی از رشته های حقوق یا الهیات و معارف اسلامی در مقطع کارشناس فارغ التحصیل شوند میتواند در دوره آزمون وکالت که هر سال یکبار برگزار میشود شرکت کنند. پس از قبولی در این آزمون و فعالیت به عنوان کارآموز زیر نظر وکیل سرپرست میتواند با اخذ مجوز دفتر کاری خود را تاسیس کند. به موجب ماده 348قانون آیین دادرسی کیفری درجرائمی که مجازات آن ها سلب حیات،حبس ابد،قطع عضو و…است اگرمتهم وکیل معرفی نکرده ویا وکیل او بدون عذرموجه دردادگاه حاضرنشود،دادگاه باید برای او وکیل تسخیری تعیین نماید. زمانی که شخصی به عنوان وکیل شناخته شود ، تعهدات و اختیارات قانونی ویژه ای پیدا می کند و این امر ، وی را از سایر اشخاصی که در علم حقوق تحصیل کرده اند ، همچون مشاوران حقوقی و کارشناسان حقوقی متمایز می کند .
قرارداد مالی چیست؟ پس از توافق در مورد بستن قرارداد وکالت، معمولاً بین وکیل و موکل قراردادی تنظیم میشود که قرارداد مالی نام دارد و مبلغ حق‌الوکاله، نحوه و زمان پرداخت آن را تعیین می‌کنند. بعد از این که کارآموز وکالت در مراسم تحلیف حضور یافت و سوگند یاد کرد به صورت رسمی عنوان وکیل پایه یک دادگستری را دریافت می‌کند. وکالت نامه رسمی میان موکل و وکیل به صورت محضری و رسمی عقد میشود و قرارداد در دفاتر اسناد رسمی ثبت میشود. وکلای دادگستری،چون به جای اصحاب دعوامیباشند،بایدهمه ی اقدامات واعمالی را که آنها قانونا باید یا میتوانند برای احقاق وحفظ حقوق خودمعمول دارند،درزمان لازم به وکالت ازموکل انجام دهند. ماده 24قانون وکالت،به کسانی که قدرت تادیه ی حق الوکاله ندارند حق داده است که ازکانون وکلا دراین خصوص تقاضای معاضدت نمایند،که دراینصورت کانون مکلف به معرفی وکیل معاضدتی است.
به کسی که از طرف شخص دیگری، که میتواند حقوقی یا حقیقی باشد، به موجب عقد وکالت مامور میشود تا کاری را انجام دهد وکیل گفته میشود. عقد وکالت عقدی جایز است به این معنی که هر یک از طرفین میتواند هر زمان که بخواهد آن را فسخ کند. این عقد با توجه به مقررات قانون مدنی منعقد میشود که طرفین این عقد وکیل و موکل هستند.
ارائه راهنمایی و مشاوره برای انجام اقدامات مورد نیاز به موکل یکی از مهمترین وظایف وکیل پرونده کیفری است البته در بسیاری از موارد، انجام بسیاری از امور را خود وکلا بر عهده میگیرند. یک وظیفه مهم دیگر برای وکیل کیفری، حضور در محیط‌های قضاییِ مربوطه از جمله دادگاه برای اثبات کردن دعوای شاکی و یا دفاع از کسی است که از او شکایت شده است. می دانیم که پس از قانونمند شدن کشور و تصویب قانون مدنی و قانون ثبت اسناد و املاک و قانون سردفتران و دفتر یاران و دیگر قوانین و پیرو آن و در راستای اجرای این قوانین نخستین گروهی که دفتر اسناد رسمی تأسیس کردند روحانیان بودند.